Słowo „kościół” ma najszersze znaczenie – oznacza po prostu miejsce, w którym wierni gromadzą się na modlitwie. Jednak kościoły mogą mieć różne nazwy związane z ich funkcją. Krótkie charakterystyki najważniejszych rodzajów przedstawiamy poniżej. Bazylika – nazwa wywodzi się ze starożytnej Grecji; tam bazylika była salą służącą do zebrań i posiedzeń sądu. Z kolei w Rzymie była to hala targowa, gdzie również odbywały się rozprawy sądowe. Grecka bazylika stała się wzorem dla kościołów chrześcijańskich. Jest to także tytuł honorowy kościoła. Wyróżnia się: bazylikę większą – z tronem papieskim i ołtarzem zarezerowanym dla papieża i upoważnionych prałatów; przykładem jest bazylika św. Jana…
Słowo synagoga pochodzi od greckiego synagoge – miejsce zebrań. Jest to żydowski dom modlitw, a zarazem miejsce zgromadzeń gminy żydowskiej oraz studiowania Tory i Talmudu. Polskie słowo odpowiadające pojęciu synagogi to bożnica. W dawnej Polsce synagogi miały liczne funkcje istotne dla społeczności żydowskiej – były one siedzibami władz gminy żydowskiej i sądu rabinackiego; czasem mieściły się tam stołówki, schroniska, a nawet więzienia. Synagoga służy przede wszystkim do modlitw, natomiast nie jest światynią w chrześcijańskim znaczeniu tego słowa. Za jedyną świątynię judaizm uznaje Świątynię Jerozolimską. Istniały trzy Świątynie Jerozolimskie: Pierwsza Świątynia, istniejąca w latach 966–586 p.n.e., zbudowana podobno przez króla Salomona,…
Architektura sakralna to nie tylko zabytki i budynki o tradycyjnej formie. Kościoły mają nieraz zaskakujący wygląd albo są zbudowane z nietypowych surowców. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów. Kaplica Czaszek Znajduje się w Kudowie-Zdroju. Powstała w latach 1776–1804 z czaszek i kości znalezionych w skarpie w pobliżu kościoła. Były to prawdopodobnie kości osób, które zginęły podczas wojen (trzydziestoletniej i prusko-austriackiej) oraz epidemii cholery. Kości zostały wydobyte, oczyszczone i zebrane w kaplicy, a następnie stworzono ossuarium. Kości są ułożone na ścianach i sklepieniu kaplicy oraz w krypcie pod kaplicą. Przed wejściem znajduje się napis: „Ofiarom wojen ku upamiętnieniu, a żywym ku przestrodze 1914”….
Słowo „meczet” oznacza ogólnie muzułmańskie miejsce kultu, niezależnie od rodzaju budynku. Meczety są miejscami modlitwy, ale także miejscami spotkań i ośrodkami edukacyjnymi. Historia Przyjmuje się, że pierwszym meczetem na świecie było miejsce wokół świątyni Al-Kaba w Mekce. Według Klaudiusza Ptolemeusza, sanktuarium w tym miejscu istniało już w II w. p.n.e. Wówczas było to miejsce kultu politeistycznej religii staroarabskiej. Gdy Mahomet wprowadził islam w VII w. n.e., świątynia została przekształcona w miejsce kultu Allaha. Pielgrzymka do tego sanktuarium jest jednym z pięciu filarów islamu, więc każdy muzułmanin powinien ją odbyć przynajmniej raz, jeśli warunki materialne mu pozwalają. Kolejny meczet, zwany Meczetem…
Centrum religijnego, duchowego, a także naukowego życia w buddyzmie są klasztory buddyjskie. Zwykle składają się one z jednego budynku lub kompleksu budynków, gdzie przebywają oraz praktykują mnisi buddyjscy bądź mniszki buddyjskie. Początkowo mnisi budowali sobie chatki, wzorowane na najbiedniejszych domach w Indiach. Następnie klasztory buddyjskie zaczęto budować z drewna, a także z cegieł lub kamieni. Wznoszono je na planie kwadratu, w którego bokach znajdowały się cele, a ich wejścia wychodziły na dużą wewnętrzną salę. Później powstające klasztory składały się z dwóch połączonych części: mieszkalnej oraz świątynnej. Buddyści chińscy potrafili doskonale zharmonizować je z otoczeniem, a także pogodzić funkcjonalność z pięknem….
Na maltańskich wyspach Malta, Gozo i Comino znajdują się megalityczne świątynie, których czas powstania datuje się na 3500–2500 p.n.e. Skupiska świątyń zostały odkryte w XIX w., natomiast dopiero w latach 20. XX wieku udało się określić ich wiek. Okazało się, że są to niemal najstarsze (po Göbekli Tepe w Turcji, powstałym ok. 10 tys. lat p.n.e.) budowle zbudowane przez człowieka, starsze niż kamienny krąg w Stonehenge czy piramidy w Egipcie – a mimo to nadal mniej znane. Określenie „świątynie” jest tu stosowane dość umownie, gdyż dokładne przeznaczenie tych obiektów nie jest określone. Spekuluje się, że mogły one służyć do celów…
Najstarsze zachowane (przynajmniej w części) obiekty sakralne w Polsce datuje się na okolice XI i XII w. Tu przedstawimy kilka z nich. Kościół św. Andrzeja w Krakowie powstał w II połowie XI wieku. Wówczas nie należał jeszcze do Krakowa, lecz do osady o nazwie Okół; obecnie jest to część krakowskiego Starego Miasta. Początkowo patronat nad nim sprawowali benedyktyni z opactwa w Sieciechowie, a następnie z Tyńca. Jest to budynek w stylu romańskim, dwuwieżowa bazylika typu saskiego. Mimo kilku pożarów do dziś zachowało się sporo z jego pierwotnego wyglądu. Do kościoła przylega klasztor. Zarówno w kościele, jak i w klasztorze znajdują…
W Rzymie i jego okolicach do dziś można podziwiać ruiny starożytnych budowli. Do najciekawszych pod względem architektonicznym należą świątynie. Świątynie rzymskie były wzorowane na greckich i etruskich. Najczęściej były one budowane na planie prostokąta i zorientowane na wschód. Charakterystyczne jest, że miały one być oglądane przede wszystkim od frontu, więc ta część budowli była najbardziej ozdobna i dopracowana, natomiast część tylna bywała całkowicie pozbawiona dekoracji. Świątynie takie były kryte dwuspadowym dachem wspartym na kolumnach – według porządków greckich (doryckiego, jońskiego, korynckiego), a także rzymskich (toskański, kompozytowy). Występowały także świątynie na planie koła, przykryte kopułami, oraz konstrukcje mieszane – koło z…