Najstarsze zachowane (przynajmniej w części) obiekty sakralne w Polsce datuje się na okolice XI i XII w. Tu przedstawimy kilka z nich.

Kościół św. Andrzeja w Krakowie powstał w II połowie XI wieku. Wówczas nie należał jeszcze do Krakowa, lecz do osady o nazwie Okół; obecnie jest to część krakowskiego Starego Miasta. Początkowo patronat nad nim sprawowali benedyktyni z opactwa w Sieciechowie, a następnie z Tyńca. Jest to budynek w stylu romańskim, dwuwieżowa bazylika typu saskiego. Mimo kilku pożarów do dziś zachowało się sporo z jego pierwotnego wyglądu. Do kościoła przylega klasztor. Zarówno w kościele, jak i w klasztorze znajdują się cenne zabytki, m.in. iluminowane księgi, XIII-wieczny graduał (księga liturgiczna zawierająca śpiewy mszalne), organy, mozaikowy obraz Matki Bożej z przełomu XII i XIII wieku oraz XIV-wieczne figurki jasełkowe.

Archikolegiata w Tumie powstała w XII wieku. W jej pobliżu znajdują się pozostałości jeszcze starszego obiektu – wczesnośredniowiecznego grodu o nazwie Łęczyca (niedaleko dzisiejszej Łęczycy). Badania wskazują, że w miejscu obecnej kolegiaty znajdowało się pierwsze w Polsce opactwo benedyktynów; istnieje prawdopodobieństwo, że zostało ono ufundowane w 997 r. przez Bolesława Chrobrego, choć według innych badań mogło to nastąpić w XI w. Pomimo zniszczeń kolegiata zachowała się w bardzo dobrym stanie. Obiekt został zbudowany w stylu romańskim, lecz znajdują się w nim elementy gotyckie i renesansowe.

Na Wawelu zachowały się pozostałości budowli przedromańskich, powstałych prawdopodobnie na przełomie X i XI wieku. Jedną z nich jest Rotunda Najświętszej Marii Panny (św. Feliksa i Adaukta). Jest to prawdopodobnie najstarszy kościół na Wawelu. Obiekt jest czteroapsydowy, zbudowany z płyt wapienia. Budowla prawdopodobnie była kaplicą pałacową, do XIII w. otoczoną zabudowaniami, zapewne właśnie pałacowymi. Na początku XX w. została odkryta podczas odnawiania Wawelu w murach późniejszych oficyn i częściowo zrekonstruowana. Innym obiektem przedromańskim są pozostałości kościoła św. Gereona. Powstał on w XI w. za czasów Kazimierza Odnowiciela i prawdopodobnie był kaplicą książęcą. Z kolei pod zabudowaniami dzisiejszego budynku nr 5 odkryto rotundę z dwiema apsydami, powstałą być może na początku XI w. Jest ona nazywana umownie „Kościołem B”, gdyż nieznane jest jej wezwanie ani funkcja. Inny kościół, o którym niewiele wiadomo, odkryto w okolicach bastionu Władysława IV – są to również resztki przedromańskiej rotundy datowanej na okolice XI wieku.

Rotunda św. Mikołaja w Cieszynie powstała w XII w. i pełniła funkcję kaplicy zamkowej oraz kościoła grodowego. Jest zbudowana z ciosów wapiennych na planie koła z apsydą. Ciekawostką jest fakt, że można ją oglądać na banknocie o nominale 20 zł.

Rotunda św. Gotarda w Strzelinie powstała prawdopodobnie w XII w. Została zbudowana z granitu. W kolejnych latach obiekt był rozbudowywany w stylu gotyckim, a sama rotunda służyła jako dzwonnica.

Dziękujemy za wsparcie techniczne oraz utrzymanie dla mieszkania w Gdańsku oraz Katowice mieszkania, bez Was nie udałoby się nam utrzymać tej strony.

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *